Tkanina gobelinowa w swojej strukturze jest dość zbliżona do żakardu, ale ma też swoją specyfikę: po pierwsze, jest jeszcze trwalsza, a po drugie, ma jednolity (często przedstawiający pewną historię) wzór.
Nie jest to zaskakujące – taka tkanina sięga swoimi korzeniami do gobelinów, które były tworzone jako tkaniny-obrazy.
Dlaczego gobelin jest drogi?
Dawniej gobeliny były tkane ręcznie, dlatego były bardzo drogie.
Z rozwojem postępu technicznego zaczęto je produkować na krosnach.
Jednak od XVIII wieku gobelinem nazywano tylko ręcznie tkany, dwustronny, ciężki materiał.
Drogie, wyszukane modele wykonuje się na bazie włókien bawełnianych, podczas gdy produkty masowej produkcji są wytwarzane z materiałów syntetycznych.
Cechy gobelinu:
- Wysoka odporność na zużycie
- Delikatność, wymagająca odpowiedniej pielęgnacji
- Odporność na promieniowanie ultrafioletowe
- Specjalna powłoka, która chroni przed zabrudzeniami
- Przyjemność w dotyku
- Doskonały efekt antystatyczny
- Prawie się nie rwie
- Wysoka cena
- Trwałość i długowieczność
- Odporność на działanie agresywnych środków chemicznych
- Praktyczność i łatwość w pielęgnacji
- Uniwersalność w użyciu
Ten materiał ma również pewne wady. Główne z nich to: stosunkowo duży ciężar.
Gobelin często wykorzystywane są jako obrazy, elementy dekoracyjne i akcesoria.
Gobelin stosuje się do tapicerki mebli. Jednak jego użycie jest znacznie szersze.
Jakie są rodzaje gobelinów?
W zależności od struktury wyróżnia się:
| Rodzaj gobelinu | Zastosowanie |
|---|---|
| Jednowarstwowy | Szycie odzieży |
| Dwuwarstwowy | Tapicerka meblowa i tekstylia domowe |
Materiał może być jednostronny lub dwustronny.
Tkanina gobelinowa jest ceniona przede wszystkim za efektowne podanie wzoru.
W zależności od rozwiązań kolorystycznych materiał może być jednobarwny, ornamentowy, z dużym wzorem lub o zwiększonej szczegółowości.
Jak nazywa się gobelin ręcznie tkany?
GOBELIN (fr. gobelin), czyli SZPALERA, to jeden z rodzajów sztuki dekoracyjnej, jednostronny, bezwłosowy dywan ścienny z kompozycją fabularną lub ornamentalną, utkany ręcznie poprzez krzyżowanie nici.
Tkacz przeciąga nitkę wątku przez osnowę, tworząc jednocześnie obraz i samą tkaninę.
W Encyklopedii Brockhausa i Efrona gobelin określany jest jako „tkany ręczną pracą dywan, na którym kolorową wełną i częściowo jedwabiem odtworzono obraz i specjalnie przygotowany karton bardziej lub mniej znanego artysty”.
Nawet obecnie gobelin (szpalera) ręcznie tkany pozostaje kosztownym dziełem sztuki.
W różnych czasach i krajach do określenia tkanego dywanu używano różnych terminów.
Od nazwy miasta Arras, w którym w XIV wieku rozwijała się produkcja jasnych szpaler z użyciem złotych i srebrnych nici, takie dywany w Europie zyskały nazwę ARAZZI (wł. arazzi) lub ARRAS.
W XVI wieku pojawiło się słowo VERDURA (od fr. verdure – zieleń, trawa, liście).
Słowo „GOBELIN” powstało we Francji w XVII wieku, kiedy tam otwarto królewską manufakturę Gobelinów.
Produkty manufaktury były bardzo popularne, a w niektórych krajach wszystko, co wytwarzano w technice szpalerowego tkania, nazywano gobelinem.
Zdaniem specjalistów, terminem „gobelin” należy określać jedynie wyroby Manufaktury Gobelinów, a wszystkie pozostałe – nazywać szpalerami.
Obecnie francuskim terminem tapisseries (ang. tapestry) określa się cały artystyczny tekstylia.
W Rosji w literaturze naukowej przyjęty jest termin „szpalera”, podczas gdy w szerokim obiegu częściej używa się słowa „gobelin”.
Tak samo nazywa się i nowoczesne autorskie dywany.
W języku rosyjskim jednocześnie stosowane są dwa terminy: „szpalera” i „gobelin”, określające każde dzieło tkane, w tym tapicerkę meblową.
Szpalera tworzona jest poprzez krzyżowanie nici.
Szpalery tkane są ręcznie. Na krośnie lub ramie napinane są nici osnowy.
Nici osnowy przeplatają się kolorowymi, wełnianymi lub jedwabnymi nićmi, przy czym osnowa jest całkowicie pokrywana, więc jej kolor nie ma żadnego znaczenia.
Użycie w szpalerach tradycyjnych materiałów i technik czyni je wyjątkowymi i cenionymi dziełami sztuki.
Szpalery wykonane ręcznie mogą być zarówno dziełami nowoczesnej sztuki, jak i powtórzeniami klasycznych wzorców sztuki szpalerowej.
Autorzy współczesnych gobelinów często zwracają uwagę na dekoracyjność i kolorystykę swoich prac, kontynuując w ten sposób tradycje ukształtowane na przestrzeni wieków.